YEAR 13 / 2017 Syllabus - Lesson 05 : කළමණාකරණ ක්‍රියාවලිය | Management Process

කළමණාකරණය ක්‍රියාවලියකි. එනම් එකිනෙක බැඳුනු ක්‍රියාකාරකම් දාමයකි. මෙම ක්‍රියාකාරකම් සතරක් කළමණාකරණ විද්‍යාවේදී උගන්වයි.

• PLANNING - සැළසුම්කරණය
• ORGANIZING - සංවිධානකරණය
• LEADING - මෙහෙයවීම
• CONTROLLING - පාලනය

PLANNING - සැළසුම්කරණය

සැලසුම්කරණය යනු යම් ආයතනයක් විසින් ලඟා කරගැනීමට අපේක්ෂා කරන අරමුණු හා පරමාර්ථ ස්ථාපිත කරගැනීම (Objectives and Aims) හා එම අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීම සඳහා උපාය මාර්ග සකස්කිරීම (Strategies), එම උපායමාර්ග ක්‍රියාත්මක කරවීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාදාමයන් (Processes & Activities Required to Implement Strategies) තීරණය කිරීමත් සැළසුම්කරණය ලෙස හැඳින්විය හැකිය.

සැළසුම්කරණය ප්‍රායෝගිකව සිදුකිරීමේදී, විවිධ මට්ටම් වල කළමණාකරුවන් සිදුකරන සැළසුම්කරණයන් විවිධ භාෂිතයන් ගෙන් (terms) හැඳින්වේ.

උපායමාර්ගික සැළසුම්කරණය (Strategic Planning) - ආයතනයේ අග්‍රකළමණාකාරිත්වය සිදුකරන අතර මෙහිදී ආයතනයේ දැක්ම (Vision), මෙහෙයුම් ප්‍රකාශය (Mission Statement), පරමාර්ථ (Aims), උපායමාර්ගික අරමුණු (Strategic Objectives), හා එම උපායමාර්ගික අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීම සඳහා ගතයුතු ක්‍රියාමාර්ග නිර්ණය කිරීම සිදුවේ.

දෙපාර්තමේන්තු / අංශ සැළසුම් (Departmental / Divisional Planning) - මධ්‍ය කළමණාකාරිත්වය විසින්, අග්‍ර කළමණාකාරිත්වය සකස්කල උපායමාර්ගික සැළසුම්වලට අනුකූලව, එම සැළසුම් ක්‍රියාවේ යෙදැවීම සඳහා සිය දෙපාර්තමේන්තු හා අංශතුල සිදුකරන සැලසුම්කරණය.

මෙහෙයුම් සැළසුම් (Operational Plans) - පලමුපෙල කළමණාකරුවන් විසින් තමන් වගකීම් දරන විවිධ අංශ හා ක්‍රියාකාරකම් සඳහා සකස් කරන මෙහෙයුම් සැළසුම්.

ORGANIZING - සංවිධානකරණය

ආයතනයක පරමාර්ථ හා අරමුණු සඵලදායි හා කාර්යක්ෂමව  ඉටුකර ගැනීමට අවශ්‍ය බලතල පැවරීම (Delegation of Authority), සම්පත් වෙන්කිරීම (Allocation of Resources), වැඩ බෙදීම (Division of Labour), වැඩ පැවරීම (Assigning Tasks), ආයතනයේ විවිධ අංශ අතර සම්බන්ධීකරණය ඇතිකිරීම (Coordination between different business functions) ආදී ක්‍රියාවලි සංවිධානකරණය ලෙස සැලකිය හැකියි.

LEADING - මෙහෙයවීම

සේවක සේවිකාවන් මෙහෙයවීම, උපදෙස් දීම, නායකත්වය ලබාදීම, අභිප්‍රේරණය (motivation) කිරීම, බලපෑම් කිරීම ආදී ක්‍රියාවන් මෙහෙයවීම් යටතට ගැනේ.

CONTROLLING - පාලනය

සකස්කරන ලද සැලසුම් නිසි පරිදි ක්‍රියාත්මක වේද? එම සැලසුම්වලින් අපේක්ෂිත අරමුණු හා පරමාර්ථ සාධනය කොතෙක් දුරට සාර්ථකද? වෙනස් කිරීම් අවශ්‍යද? ඒ මොන අංශවලින්ද ආදිය සොයා බලා පිලියම් කිරීම පාලනය ලෙස හැඳින්විය හැකිය.

කළමණාකරණ ක්‍රියාවලිය (Management Process )

ආයතනයක හෝ ව්‍යාපාරයක පැවැත්ම තීරණය වන්නේ එයට ලබාදෙන යෙදැවුම් (Inputs) කොතරම් කාර්යක්ෂම හා ඵලදායිලෙස නිමැවුම් (Outputs) බවට පත්කිරීමට හැකිද යන්න අනුවයි. මෙම පරිවර්තන ක්‍රියාවලිය අධීක්ෂණය හා පාලනය සඳහා කළමණාකරුවන් යොදවා ඇති අතර ඔවුන් විසින් සිදුකරන ක්‍රියාවලියන්ගේ එකතුව කළමණාකරණ ක්‍රියාවලිය ලෙස හැඳින්විය හැකිය.

තවත් ආකාරයකින් විස්තර කරනවා නම්;

සම්පත් (යෙදැවුම්) කාර්යක්ෂමව හා සඵලදායිව යොදවා ඉහල ඵලදායිතාවයකින් ආයතනයේ අරමුණු හා පර්මාර්ථ ඉටුකර ගැනීමට, එනම් බලාපොරොත්තුවන නිමැවුම් ප්‍රමාණය (quantity of output) හා බලාපොරොත්තු වන තත්වය (quality of output) පවත්වා ගැනීම සඳහා කළමණාකාරිත්වය සිදුකරන එකිනෙකට බැඳුනු ක්‍රියාදාමයන් සමූහය කළමණාකරණ ක්‍රියාවලිය ලෙස හඳුන්වයි.